Projelerimiz

Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM) Projesi

    GENEL BİLGİLER

    Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM) Projesi

    “Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM)” Projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü adına TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülmüştür. Mart 2016’da başlayan proje, Aralık 2016’da tamamlanmıştır.

    SANTEM Projesi’nde demir-çelik ve maya sektörlerinin mevcut durumu, sektörel ihtiyaçlar, temiz üretim olanakları, teşvik mekanizmaları ve yasal düzenlemeler incelenerek, belirlenen çeşitli olanakların ülkemiz koşullarında uygulanabilirlikleri değerlendirilmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen faaliyetler ve proje çıktıları aşağıda özetlenmiştir.

    Mevcut Durumun Belirlenmesi iş paketi, literatür inceleme ve derleme çalışması ile tesis ziyaretlerini içermektedir. Bu kapsamda maya ve demir-çelik sektörleri için Türkiye’de ve dünyada uygulanan temiz üretim olanakları ve konu ile ilgili yürürlükte olan ulusal ve uluslararası mevzuat ve uygulamalar incelenmiştir. Literatür inceleme ve derleme çalışmaları sırasında öncelikle “Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Direktifi” kapsamında hazırlanmış olan sektörel Mevcut En İyi Teknikler (MET) referans dokümanlarında yer alan sektörel teknik/teknolojiler incelenmiş, prosesler özelinde spesifik üretim ve tüketim değerlerine ulaşılmıştır. Her iki sektörde tesis ziyaretleri gerçekleştirilmiş, prosesler yerinde incelenerek firmalarda gerçekleştirilen kaynak verimliliği ve çevresel performansların geliştirilmesine yönelik uygulamalar hakkında bilgi temin edilmiştir. Bu kapsamda, maya sektöründe ekmek mayası üretimi yapan Pak Gıda Üretim Pazarlama A.Ş. İzmit Fabrikası ve bira mayası üretimi yapan Anadolu Efes A.Ş. İzmir Fabrikası, demir-çelik sektöründe ise, Bilecik Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş., ÇEMTAŞ Çelik Makina Sanayi ve Tic. A.Ş., İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. ve Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. ziyaret edilmiştir.

    Pilot Tesislerde Temiz Üretim Denetimi iş paketi, pilot tesislerin belirlenmesi, veri temini ve derlenmesi ile temiz üretim denetimi çalışmalarını içermektedir. Pilot tesisler, tesis ziyareti gerçekleştirilen firmalar arasından belirlenmiş olup, maya sektöründe Pak Gıda Üretim Pazarlama A.Ş. İzmit Fabrikasında, demir-çelik sektöründe ise sektör temsiliyeti açısından entegre demir-çelik tesisi olan İskenderun Demir ve Çelik A.Ş., elektrik ark ocaklı vasıflı çelik üreticisi olan ÇEMTAŞ Çelik Makina Sanayi ve Tic. A.Ş. ve indüksiyon ocaklarda ergitme yapan Bilecik Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş.’de çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar özetle; tesislerden veri toplama, analiz ve değerlendirme, üretim prosesleri bazında spesifik girdi ve çıktı miktarlarının belirlenmesi ve yine prosesler bazında kütle-enerji denkliklerinin oluşturulması, iyileştirmeye açık alanların belirlenmesi, atıksu karakterizasyon çalışmaları ve tesislerde oluşan atık ve atıksuların yönetiminin ne şekilde yapılması gerektiğine ilişkin önerilerin geliştirilmesini kapsamaktadır.

    Taslak Mevzuat Çalışması ve Düzenleyici Etki Analizi iş paketinde, sektörel faaliyetlerin çevreye olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi, işletmelerin çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanması ve temiz üretim teknolojilerinin kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla maya ve demir-çelik sektörleri için taslak mevzuat çalışması gerçekleştirilmiştir. Düzenleyici Etki Analizi (DEA) çalışmasında ise, üç ayrı senaryo değerlendirilerek, taslak mevzuatta tanımlanacak temiz üretim uygulamalarının hayata geçirilmesi durumunda sağlanacak ekonomik, çevresel ve sosyal etkiler tahmin edilmiştir.

    Sektörel Çalıştayların Düzenlenmesi iş paketinde, proje çalışmaları kapsamında belirlenen, sektörel faaliyetlerin çevreye olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla kullanılabilecek temiz üretim teknolojilerinin ve yöntemlerinin uygulanma aşamasında karşılaşılabilecek güçlükler ile çözüm önerilerinin değerlendirilmesi ve sektörel temiz üretim olanaklarının önceliklendirilmesi amacıyla 7 Eylül 2016 tarihinde Maya Sektörü ve 8 Eylül 2016 tarihinde Demir-Çelik Sektörü için "Sektörel İhtiyaçların Belirlenmesi Çalıştayları" düzenlenmiştir. Çalıştaylar kapsamında teknik, finansal ve mevzuat odaklı oturumlara yer verilmiştir. İki aşamalı olarak gerçekleştirilen çalıştayların ilk bölümünde, "Temiz Üretim Faaliyetleri Yöntem ve Stratejilerinin Belirlenmesi" konusunda yuvarlak masa fikir üretme ve önceliklendirme çalışması gerçekleştirilmiş, aynı zamanda, sektörel temiz üretim uygulamalarının hayata geçirilmesi ve yaygınlaştırılabilmesi için teşvik ve finans modeli önerileri ile sektörel yasal düzenlemelerin getireceği ekonomik, sosyal ve çevresel etkiler paydaşların görüşleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ise, temiz üretim olanaklarının sektörel bazda önceliklendirilmesi amacıyla pilot tesis çalışmaları ve literatür araştırmaları doğrultusunda hazırlanmış olan Mevcut En İyi Teknikler (MET) listeleri; teknik uygulanabilirlik ve sürdürülebilirlik, ekonomik uygulanabilirlik ve sürdürülebilirlik, uygulama ile sağlanacak fayda ve çevresel kazanım olmak üzere 4 kategoride katılımcıların değerlendirmelerine sunulmuştur.

    Çalıştay çıktıları temel alınarak her iki sektör için Yönetim Planı Raporu hazırlanmış olup, bu raporlarda temiz üretim çalışmalarını olumsuz etkileyen faktörlere çözüm getirilmesi ve verimlilik uygulamalarının yaygınlaştırılması için belirlenen strateji, hedef ve faaliyetler sunulmuştur.

    Fayda Maliyet Analizi iş paketi kapsamında, sektörel çalıştaylarda önceliklendirilmiş olan temiz üretim tekniklerinin uygulanabilirliği incelenmiş, ekonomik etkileri, temiz üretim uygulamalarının yatırım gereklilikleri, amortisman süreleri ve yıllık kazançlar ortaya konmuştur.

    Mevcut en iyi tekniklerin uygulanması süreçlerinde sektör paydaşlarına rehberlik etmesi amacıyla, pilot tesislerde gerçekleştirilen saha çalışmaları, literatür taramaları ve araştırmalar sonucunda sektörlerin mevcut durumları, üretim prosesleri ve temiz üretim olanaklarının derlendiği Demir-Çelik Sektöründe Temiz Üretim El Kitabı ve Maya Sektöründe Temiz Üretim El Kitabı hazırlanmıştır.

    Proje hakkında detaylı bilgi için, ceren.tosun@tubitak.gov.tr; aysegul.avinal@tubitak.gov.tr

     

    Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi Projesi” Açılış Toplantısı

     

    T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi arasında 11.03.2016 tarihinde imzalanan “Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM)” projesinin Açılış Toplantısı 22 Nisan 2016 tarihinde Ankara’da Wyndam Otel’de gerçekleştirilmiştir.

    Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nden Genel Müdür Yardımcısı Sn. Sebahattin DÖKMECİ konuşmasında hava, su ve toprak kirliliğinin önlenmesi ve koruyucu önlemlerin alınması hususunda temiz üretimin önemli bir yer teşkil ettiğini, bu kapsamda Bakanlık olarak ilk somut adımın 2011 yılında tekstil sektörü için atıldığını, “Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme Tebliğ”ini çıkardıklarını ve temiz üretim uygulamalarının diğer sektörlere yaygınlaştırılması amacıyla SANTEM projesini desteklediklerini vurgulamıştır. Sn. DÖKMECİ, temiz üretim uygulamaları ile kirliliği kaynağında oluşmadan önlemenin dışında ürün maliyetlerini de azaltıcı yönde etki ettiğini, bu nedenle de SANTEM gibi sektöre özgü temiz üretim olanaklarının değerlendirildiği projelerin devamının sağlanması gerektiğini belirtmiştir.

    Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Müdürü Dr. Selma AYAZ tarafından enstitü tanıtımı yapılmış olup, enstitüde yürütülen projeler ve temiz üretim konusundaki faaliyetler aktarılmıştır. Proje yürütücüsü Ceren TOSUN ise konuşmasında, projede demir-çelik ve maya sektörlerinin mevcut durumunun, sektörel ihtiyaçların, temiz üretim olanaklarının, teşvik mekanizmalarının ve yasal düzenlemelerin incelenerek, belirlenen çeşitli olanakların ülkemiz koşullarında uygulanabilirliklerinin değerlendirilmesini amaçladıklarını belirtmiştir.

    Ayrıca projede danışman olarak yer alan Prof. Dr. Mehmet KİTİŞ tarafından, temiz üretimin işletmelerde nasıl uygulandığı, Türkiye’de yapılan temiz üretim çalışmaları ve sonuçları değerlendirilmiş olup projenin maya ve demir çelik sektörü için öneminden bahsedilmiştir. Proje kapsamında maya sektörü için pilot tesis çalışmalarının gerçekleştirileceği PAKMAYA Firması’ndan Ar-Ge ve Çevre Direktörü Doç. Dr. Mustafa TÜRKER tarafından maya sektörüne yönelik ve TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü Müdür Yardımcısı Sn. Ahmet TAŞKIN tarafından da demir-çelik sektörüne yönelik sunumlar yapılmıştır.

    Açılış Toplantısı’nın sonunda düzenlenen panelde TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü proje ekibi ve Bakanlık yetkilileri katılımcıların sorularını yanıtlamışlardır.

    Açılış Toplantısı’na Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü temsilcilerinin yanı sıra sektör birlikleri/dernekleri, akademisyenler, çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileri ile demir çelik ve maya sektörü temsilcileri katılım sağlamıştır.

     

    Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM) Pojesi kapsamında Demir-Çelik Sektörü İhtiyaç Belirleme Çalıştayı gerçekleştirildi.

     

    T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi arasında 11.03.2016 tarihinde imzalanan “Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM)” projesi kapsamında, 8 Eylül 2016 tarihinde Ankara Wyndam Otel’de demir-çelik sektörü için “Sektörel İhtiyaçların Belirlenmesi Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.

    Çalıştay, TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü Müdür Yardımcısı Ahmet Taşkın ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Recep Akdeniz tarafından gerçekleştirilen açılış konuşmalarının ardından Proje Yürütücüsü Ceren Tosun’un proje faaliyetleri ve çalıştayın hedefleri hakkında gerçekleştirdiği sunum ile devam etmiştir.

    Sunumların ardından çalıştay, “Maya Sektöründe Temiz Üretim Faaliyetleri Yöntem ve Stratejilerinin Belirlenmesi” konusunda yuvarlak masa fikir üretme ve “Maya Sektöründe Temiz Üretim Olanaklarının Önceliklendirilmesi” çalışmaları ile sürmüştür. Yuvarlak masa çalışmalarında ülkemizin maya sektörüne yönelik olarak temiz üretim alanındaki gereksinimleri ve bu gereksinimlere yönelik eylem önerileri hakkında fikirler sistematik bir yöntem izlenerek ortaya konmuştur. Olanak önceliklendirme çalışması kapsamında ise sektörel mevcut en iyi teknikler değerlendirilmiştir.

    Çalıştay, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü temsilcilerinin yanı sıra sektör birlikleri/dernekleri, akademisyenler, çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileri ile demir-çelik sektörü temsilcilerinden oluşan yaklaşık 90 kişilik katılımcı grubu ile gerçekleşmiştir. 

    SANTEM Projesi kapsamında, demir-çelik sektörünün yanı sıra maya sektörü için de benzer çalışmalar devam etmektedir. Proje kapsamında demir-çelik ve maya sektörlerinin mevcut durumu, sektörel ihtiyaçları, temiz üretim olanakları, teşvik mekanizmaları ve yasal düzenlemeler incelenerek, belirlenen çeşitli olanakların ülkemiz koşullarında uygulanabilirlikleri değerlendirilecektir.


    Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM) Pojesi kapsamında Maya Sektörü İhtiyaç Belirleme Çalıştayı gerçekleştirildi.

     

    T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi arasında 11.03.2016 tarihinde imzalanan “Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM)” projesi kapsamında, 7 Eylül 2016 tarihinde Ankara Wyndam Otel’de maya sektörü için “Sektörel İhtiyaçların Belirlenmesi Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.

    Çalıştay, TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Müdürü Dr. Selma Ayaz ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Recep Akdeniz tarafından gerçekleştirilen açılış konuşmalarının ardından Proje Yürütücüsü Ceren Tosun’un proje faaliyetleri ve çalıştayın hedefleri hakkında gerçekleştirdiği sunum ile devam etmiştir.

    Sunumların ardından çalıştay, “Maya Sektöründe Temiz Üretim Faaliyetleri Yöntem ve Stratejilerinin Belirlenmesi” konusunda yuvarlak masa fikir üretme ve “Maya Sektöründe Temiz Üretim Olanaklarının Önceliklendirilmesi” çalışmaları ile sürmüştür. Yuvarlak masa çalışmalarında ülkemizin maya sektörüne yönelik olarak temiz üretim alanındaki gereksinimleri ve bu gereksinimlere yönelik eylem önerileri hakkında fikirler sistematik bir yöntem izlenerek ortaya konmuştur. Olanak önceliklendirme çalışması kapsamında ise sektörel mevcut en iyi teknikler değerlendirilmiştir.

    Çalıştay, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü temsilcilerinin yanı sıra sektör birlikleri/dernekleri, akademisyenler, çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileri ile maya sektörü temsilcilerinden oluşan yaklaşık 60 kişilik katılımcı grubu ile gerçekleşmiştir. 

    SANTEM Projesi kapsamında, maya sektörünün yanı sıra demir-çelik sektörü için de benzer çalışmalar devam etmektedir. Proje kapsamında demir-çelik ve maya sektörlerinin mevcut durumu, sektörel ihtiyaçları, temiz üretim olanakları, teşvik mekanizmaları ve yasal düzenlemeler incelenerek, belirlenen çeşitli olanakların ülkemiz koşullarında uygulanabilirlikleri değerlendirilecektir.


    SANTEM Projesi Kapanış Toplantısı Ankara’da gerçekleştirildi

     

    T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi arasında 11.03.2016 tarihinde imzalanan “Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi (SANTEM)” projesinin Kapanış Toplantısı 17 Mayıs 2017 tarihinde Ankara’da Holiday Inn Otel’de gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında demir-çelik ve maya sektörlerinin mevcut durumu, sektörel ihtiyaçları, temiz üretim olanakları, teşvik mekanizmaları ve yasal düzenlemeler incelenerek, belirlenen çeşitli olanakların ülkemiz koşullarında uygulanabilirliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

     

    T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adına Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Sayın Recep AKDENİZ açılış konuşmasında, temiz üretimin, sanayide üretim sırasında daha az su, enerji, kimyasal ve hammadde kullanılmasını ve kirlilik oluşumunun azaltılmasını hedeflemesinin yanı sıra, sanayicinin dünya normlarında üretim yapmasına olanak sağlayacak ve uluslararası alanda rekabet gücünü artıracak bir yaklaşım olduğuna vurgu yapmıştır. Rekabet gücü yüksek bir endüstri sağlama yolunda, kaynakları en etkin şekilde kullanarak, çevresel ve ekonomik kazanç sağlanması açısından, temiz üretim yaklaşımının Türk Sanayisi tarafından benimsenmesi ve istişare içerisinde uygulanması gerektiği ve bu çerçevede, Bakanlık olarak finanse ettikleri SANTEM projesi ile demir-çelik ve maya sektörlerine temiz üretim konularında yardımcı olacak rehber kılavuzların hazırlandığı ifade edilmiştir.

    TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Müdürü Dr. Selma AYAZ, ülkemizde temiz üretim çalışmalarının yaygınlaştırılmasını ve mevcut yasal düzenlemelerde yer alan hükümlerin etkin bir şekilde yerine getirilmesini kolaylaştıracak ve hedeflere ulaşılmasında önemli rol alacak, sektörel yasal düzenlemelerin yürürlüğe girmesinin önemi nedeniyle, maya ve demir-çelik sektörleri için gerçekleştirilen bu çalışmanın öncelikli diğer sektörlerde de sürdürülmesinin önem arz ettiğini belirtmiştir. Ayrıca, demir-çelik sektörünün en büyük problemlerinden biri olan cürufun değerlendirilmesine yönelik ulusal bir platform oluşturulması, cürufun yeniden kullanılması ve geri kazanımına yönelik Ar-Ge çalışmalarının ülke geneline yaygınlaştırılarak hayata geçirilmesinde tüm paydaşlara ciddi sorumluluklar düştüğünü vurgulamıştır.

    Açılış konuşmalarının ardından proje kapsamında hazırlanan Temiz Üretim Tanıtım Filmi’nin gösterimi yapılmış ve sonrasında Proje Yürütücüsü Ceren TOSUN proje faaliyetleri ve elde edilen çıktılara ilişkin sunum gerçekleştirmiştir. Programın devamında, Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Dr. Emrah ÖZTÜRK tarafından temiz üretim denetimleri ve MET belirleme çalışmaları, Pak Gıda Üretim ve Pazarlama A.Ş.’den Ar-Ge ve Çevre Direktörü Doç. Dr. Mustafa TÜRKER ve Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Genel Müdürü Ahmet TAŞKIN tarafından maya ve demir-çelik sektörlerinde temiz üretim uygulamalarına ilişkin sunumlar yapılmıştır.

    Kapanış Toplantısı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, Türk Standartları Enstitüsü temsilcilerinin yanı sıra sektör birlikleri/dernekleri, akademisyenler, çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileri ile demir çelik ve maya sektörü temsilcilerinden oluşan geniş bir katılımcı grubu ile gerçekleşmiştir. 

    GALERİ

    Proje Görselleri

    Proje Videoları

    DÖKÜMANLAR