Projelerimiz

Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi

    GENEL BİLGİLER

    Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi

    Ülkemizin kaynaklarının verimli kullanılması, imalat sanayinin rekabet gücünün artırılması ve buna bağlı olarak çevresel etkilerin azaltılması amacıyla üretim süreçlerinde minimum kaynak tüketimi ve minimum atık oluşumu prensibine dayalı temiz üretim çalışmalarının yaygınlaştırılması öncelikli hedefler olarak ele alınmalıdır. İmalat sanayinde her sektör kaynak kullanımı açısından farklılıklar gösterebileceğinden ve ülkemiz kaynaklarının sınırlı olmasından dolayı kaynak verimliliği uygulamaları için sektörel bazda çalışmalar yapılmasına ihtiyaç vardır.

    Bu kapsamda; T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) Verimlilik Genel Müdürlüğü ülkemizde imalat sanayi için kaynak verimliliği potansiyelinin belirlenmesi amacıyla TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile 05 Mart 2014 tarihinde "Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi" projesini başlatmış olup söz konusu projenin 12 Eylül 2017 tarihinde Kapanış Toplantısı gerçekleştirilmiştir.

    Projenin amacı, Türkiye imalat sanayinde çeşitli çalışmalar ile seçilmiş beş sektörden yola çıkarak, ham madde, enerji ve su girdilerinin etkin ve sürdürülebilir kullanımı ile elde edilebilecek potansiyel tasarrufu, sektör, bölge ve Türkiye imalat sanayi düzeyinde analiz edecek bir metodoloji geliştirerek, bu potansiyeli miktarsal ve parasal olarak tahmin etmektir.

    Bu amacı gerçekleştirebilmek için belirlenen metodoloji doğrultusunda seçili beş sektörde ve Türkiye imalat sanayinde; kaynak verimliliği potansiyeli ham madde girdisi için parasal olarak; su ve enerji girdileri için ise hem parasal hem de miktarsal olarak tahmin edilmiştir. Tahmin edilen potansiyel Türkiye imalat sanayine genellenmiş ve bölgelere dağıtılmıştır. Ayrıca tahmin edilen kaynak verimliliği potansiyelinin hayata geçirilebilmesi için geri dönüş süresi 1 yıldan az ve 1 yıldan fazla olan yatırım değerleri belirlendi. Bu çalışma ile aynı zamanda, politika oluşturma süreçlerine ve ilgili taraflara imalat sanayinde kaynak verimliliği ile ilgili nicel bilgi sağlanması amaçlanmaktadır. Konuyla ilgili farkındalığın artırılması ve kaynakların daha sürdürülebilir kullanımı yoluyla hem rekabet gücünün artırılmasına hem de doğal kaynakların üzerindeki baskıların azaltılmasına katkıda bulunulması hedeflenmektedir.

    Ayrıca projede kaynak verimliliği potansiyeli miktarsal ve parasal olarak tahmin edildikten sonra seçili 5 sektör için kaynak verimliliğini etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler irdelenmiştir. Bu kapsamda her alt sektör için sektör uzmanları ile birlikte çalışılmış olup; sektörlerin tanıtımı, sektörlerde uygulanan üretim prosesleri, kaynak verimliliği potansiyelinin hayata geçmesinde uygulanabilecek proses ve teknolojiler, pazar kısıtları, ekonomik faktörler, teşvik edici ve engelleyici etmenler, mevcut SWOT analizleri, rekabet koşulları, insan kaynakları vb. faktörler sektör uzmanlarınca değerlendirilmiştir.

    Bununla birlikte tahmin edilen kaynak verimliliği potansiyelinin gerçekleşmesi durumunda sağlanacak çevresel faydaların değerlendirilmesi amacıyla çevresel etkilerin analizi gerçekleştirilmiştir.

    • İşletmelerin Belirlenmesi Çalıştayı

      05 Mart 2014 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından başlatılan ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülen "Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi" projesi kapsamında TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü tarafından 26 Ocak 2015 tarihinde "Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi-İşletmelerin Belirlenmesi Çalıştayı” düzenlenmiştir. Söz konusu çalıştaya NACE Rev. 2 kodlarına göre (10) Gıda ürünlerinin imalatı, (13) Tekstil ürünlerinin imalatı, (20) Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, (23) Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ve (24) Ana metal sanayii sektörlerinden temsilciler katılmıştır. Sektör dernekleri, sektör birlikleri, sektör uzmanları ve TÜBİTAK MAM ve Anadolu Üniversitesi proje ekibi olmak üzere yaklaşık 50 kişilik katılım sağlanmıştır.

      Çalıştayda katılımcılara proje ve projenin metodolojisi hakkında bilgilendirme yapılmış ve işletmeler ile yüz yüze yapılacak anket değerlendirilmiştir. Sonrasında, anket ve saha çalışmaları için sektör birlikleri ve uzmanlar ile projede belirlenen öncelikli alt sektörlere yönelik önceden hazırlanan işletme listeleri incelenerek, mevcut en iyi teknikleri uygulayan, kaynak verimliliğini artırmaya yönelik teknolojik yatırım/iyileştirmeler yapan, enerji, su, hammadde ve atık alanlarında tasarruflar gerçekleştiren küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeler belirlenmiştir.

    • Kapanış Toplantısı

      T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından yürütülen “Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi”nin Kapanış Toplantısı; ilgili kamu kurum ve kuruluşların, akademisyenlerin, sektör birlikleri/derneklerinin ve imalat sanayinde faaliyet gösteren çeşitli sanayi tesisi temsilcilerinin katılımı ile 12 Eylül 2017 tarihinde Wyndham Ankara Otel’de gerçekleştirildi.

      Proje kapsamında; Türkiye imalat sanayinde çeşitli çalışmalar ile seçilmiş beş sektörden yola çıkılarak ham madde, enerji ve su girdilerinin etkin ve sürdürülebilir kullanımı ile elde edilebilecek potansiyel tasarruf; sektör, bölge ve imalat sanayi düzeyinde miktarsal ve parasal olarak tahmin edildi.

      Toplantı, Verimlilik Genel Müdürü Sn.Anıl Yılmaz ile TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü Müdürü Sn. Dr. Selma Ayaz’ın açılış konuşmalarıyla başladı.

      Genel Müdürlük olarak, üretimde verimliliğin artırılarak enerji verimliliğinin geliştirilmesi için çalışmalar yaptıklarını vurgulayan Yılmaz, çeşitli projelerden de örnekler sundu. Bu kapsamda gerçekleştirilen “Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi”nin önemine dikkat çekerek, bu projenin ülkemizde daha önce örneği olmayan kapsamlı bir proje olduğunu ve çıktılarının ülkemiz adına çok değerli olduğunu ifade etti. Aynı zamanda, bu projenin kaynak verimliliği ve temiz üretim alanında ülkemizde gerçekleştirilecek uygulamalara yol gösterici olacağını, çıktıların çeşitli politikaların belirlenmesinde değerlendirileceğini belirtti.

      Dr. Selma Ayaz ise ülkemizde sanayileşme süreci devam ederken, kaynak kullanımında verimlilik artışını sağlamak ve doğal kaynaklar üzerindeki baskıyı azaltmak için temiz teknolojilerin uygulanmasına ihtiyaç duyulduğunu ve temiz üretim çalışmalarının yaygınlaştırılması ile ciddi oranlarda kaynak tasarrufu sağlanabileceğini ifade etti. Ayrıca, imalat sanayinde her sektör kaynak kullanımı açısından farklılıklar gösterdiğinden ve ülkemiz kaynakları sınırlı olduğundan kaynak verimliliği uygulamalarının sektörel bazda yapılmasının daha faydalı olacağını belirtti.

      Toplantıda, Proje Koordinatörü Sanayi ve Teknoloji Uzmanı Özlem Durmuş tarafından proje ile ilgili genel bir bilgilendirme yapılarak projenin amacı, kapsamı ve hedefleri anlatıldı. Ayrıca dünyadaki benzer çalışmalardan örnekler verildikten sonra Bakanlık olarak neden bu alana yönelik bir proje tasarlandığı ifade edildi.

      Toplantıda daha sonra, TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü’nden Proje Yöneticisi Dr. Şeyma Karahan tarafından alt sektörlerin belirlenmesi, anket ve saha çalışmalarının yürütülmesi aşamalarında izlenen yöntem anlatıldı. Devamında ise Türkiye imalat sanayinde seçili beş sektörden yola çıkarak, ham madde, enerji ve su girdilerinde tahmin edilen tasarruf potansiyelinin miktarsal ve parasal sonuçları sektör, bölge ve Türkiye imalat sanayi düzeyinde katılımcılarla paylaşıldı.

      Sonuçların paylaşılmasının ardından, Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Proje Danışmanı Sn. Doç. Dr. Yılmaz KILIÇASLAN tarafından projede geliştirilen potansiyel tasarruf analiz metodolojisi hakkında detaylı bilgi verildi. Ayrıcaörneklemin oluşturulması, ülkemizdeki veri altyapısına ilişkin karşılaşılan güçlükler, ve bu örneklemde yer alan işletmelere uygulanan ankete değindi, hesaplamalarda ulusal bazda özgün bir yöntemin tasarlanmış olması sebebiyle projenin önemine dikkat çekti.

      Toplantının son konuşmacısı TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü’nden Recep Partal, “Çevresel Etki Analizi Metodolojisi ve Sonuçları” başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Partal çevresel etki analiz metodolojisinin geliştirilme aşamalarını aktarmış olup doğrudan ve dolaylı çevresel etki analizleri ile ekoverimlilik analizi sonuçlarını paylaşmıştır. Enerji, ham madde ve suyun daha verimli kullanılması ile sağlanacak tasarruf potansiyelinin hayata geçirilmesi durumunda toplam çevresel etkide, senaryolara göre %14,4 ile %23,5 arasında bir azalma, eko-verimlilikte ise %12 ile %25 arasında bir artış olabileceği öngörüldüğünü belirtildi.

      Sanayide Kaynak Verimliliği Potansiyelinin Belirlenmesi Projesi Özet Raporu, Sonuç Raporu ve Çevresel Etki Analizi Raporuna;

      http://vgm.sanayi.gov.tr/sayfa.html?sayfaId=fa6667a3-32b1-4d34-9f93-0f809109123eadresinden ulaşılabilmektedir.

    GALERİ

    Proje Görselleri

    DÖKÜMANLAR