Endüstriyel Atık Rodyum Kaplama Banyolarından Rodyum Geri Kazanımı (Rodyum)

Günümüzde rodyum içeren en önemli atık, kuyumculuk sektöründe kullanılan rodyum kaplama banyolarından kaynaklanmaktadır. Kaplama özelliklerini yitirmeleri sonucu atık haline gelen banyolar oldukça yüksek bir ekonomik değere sahiptir.

TÜBİTAK ARDEB tarafından desteklenen “Endüstriyel Atık Rodyum Kaplama Banyolarından Rodyum Geri Kazanımı (Rodyum)-1003” projesi kapsamında değerli metal içeren endüstriyel atık sularda bulunan rodyumun, membran teknolojileri ile zenginleştirilmesi (konsantre edilmesi) ve daha sonra kombine bir elektrokazanım sistemi ile geri kazanımı araştırılacaktır.

Önerilen proje ile hem ülkemizde yoğun olarak imalatı yapılan ve hammadde tüketen bir sektör olan rodyum kaplama banyoları atıksularının daha iyi arıtılarak değerli Rh metalinin yeniden kullanımı konusunda çalışmalar yapılacaktır. Ayrıca hibrit elektro-membran proses tasarımı ve işletimi konusunda bilgi ve tecrübe birikimi artırılmış olacaktır.

İlaveten, atık metallerin sebep olduğu çevresel problemlerin önlenmesi ve atık bertaraf maliyetlerinin minimize edilmesi projenin diğer temel hedeflerinden bir tanesidir.

Projenin amaçları doğrultusunda Gebze Teknik Üniversitesi, Mersin Üniversitesi ve TÜBİTAK MAM-Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü ortaklığında kimya bilimi, reaktör tasarım mühendisliği ve çevre mühendisliği alanlarından bir araya gelecek araştırmacılar ülkemizde geri kazanımı kısıtlı bulunan rodyum kaplama çözeltilerinin ve/veya yüksek saflıkta metalik toz rodyum eldesi için yeni entegre hibrit proses çalışmalarını laboratuvar ve pilot ölçekte yürütecektir.

Son Kullanıcılar: Kuyumculuk ve takı imalatı sektörüne bağlı firmalar ile rodyum kullanıcısı olan endüstriler

PAYDAŞLAR

TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü

Gebze Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

Mersin Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

TAKVİM

Başlangıç Tarihi: 15.09.2017

Bitiş Tarihi: 15.09.2019

ÇIKTILAR

• Proje kapsamında ilk defa elektro-membran kazanımı ile gerçek atık sulardan hammadde, su ve katma değeri yüksek kimyasalların geri kazanımı çalışılacak olup bu konudaki birikim ileride önce pilot, daha sonra gerçek ölçekli tesis kurulumuna aktarılabilecektir.
• Kaplama endüstrisi oldukça fazla su tüketen bir sektördür. Projede optimize edilecek teknolojinin gerçek ölçekli sistemlerde kullanılması durumunda su kaynaklarının korunmasına katkıda bulunulacaktır.
• Membran ve elektro-kazanım prosesleri ayrı ayrı laboratuvar ölçeğinde çalıştırılarak proses verimi belirlenecek, ardından hibrit-kombine prosesinin performansı arttırılmaya çalışılacaktır.
• Geri kazanılan kaplama çözeltilerinin performansları ticari kapalama ürünler ile karşılaştırılacaktır.
• Laboratuvar ölçekli çalışmalar sonucunda pilot ölçekli uygulamalar gerçekleştirilecektir
• Geliştirilecek elektro-membran hibrit sistem ürünü için patent başvurularında bulunulacaktır.

GELİŞTİRİLEN/GELİŞTİRİLECEK ÜRÜN

Geri kazanılmış rodyum kaplama çözeltisi.

GELİŞTİRİLEN/GELİŞTİRİLECEK TEKNOLOJİ

Atıksu ve metal geri kazanımına yönelik “elektro-membran hibrit sistem”